Yazar : Can ÇINAR
Uyku Tulumları hakkında her şey!
Kamp yapmaya yeni başlayanlar ilk bakışta ısıtma görevinde çadırın büyük rolü olduğunu düşünseler de aslında kampta bizi ısıtmakla görevli en önemli ekipman uyku tulumları ve matlardır.
Uyku tulumlarından genel olarak bahsetmek gerekirse; vücudumuzun ısısı ile tulumun içinde hapsedilen havayı ısıtarak vücut sıcaklığımızı korurlar. Genelde sağ veya sol tarafından fermuar ile açılıp kapanırlar. Bazı modeller ortadan fermuarlı da üretiliyor. Bazıları ise tam açılıp normal battaniye haline de gelebiliyor. Sağ veya sol taraftan fermuarlı tulumları alırken sağ ya da sol seçimi yapabiliyoruz. Bu şekilde olan tulumlar sol dan fermuarlı ise “Left” ya da “Left Zipper” , sağdan fermuarlı ise aynı şekilde “Right” yada “Right Zipper” olarak belirtiliyor. Bazı tulumlarda “L” ve “R” diye bir gösterge de vardır fakat bu Left-Right yani sağ-sol göstergesi değildir. Bu gösterge “L” Long yani uzun, “R” ise Regular yani normal uzunlukta olduğunu gösterir. Uzun versiyonlar uzun boylu kişiler için üretilmiş tulumlardır. Yalıtım olarak baktığımızda da sentetik dolgulu ve kaz tüyü dolgulu uyku tulumları üretiliyor.
Uyku tulumlarının tipleri hakkında bilmemiz gerekenler!
Dikdörtgen uyku tulumları;
Yazlık uyku tulumları genelde dikdörtgen şeklindedir. Dikdörtgen şekilli uyku tulumlarının en büyük avantajları geniş ve doğru orantılı olarak içinde daha rahat hareket edilebilir olmalarıdır. Uyumlu bir modelin sağ ve sol fermuarlı 2 tanesi birleştirilip, 2 kişilik tek parça bir tuluma dönüştürülebilir.
Konik ya da Varil tipi uyku tulumları;
Ülkemizde modeli ve satışı pek olmasa da dikdörtgen uyku tulumlarına göre daha iyi efektif bir ısıtma sağlarlar.
Mumya tipi uyku tulumları;
Mumya tipi uyku tulumları günümüzde hem en çok satılan hem de en çok tercih edilen uyku tulumlarıdır. Daha dar olduklarından dolayı vücut ısısını daha iyi hapsederler bu açıdan da hem daha hafif, hem de daha düşük derecelere dayanıklı olurlar. Tabi diğer tiplerine göre dar olduklarından dolayı daha az konfor sunarlar diyebiliriz.
Uyku tulumlarında yalıtım malzemelerinin özellikleri;
Sentetik uyku tulumları;
Genel performansının iyi olmasından ve fiyatlarının kaz tüyü tulumlara göre çok daha ucuz olmasından dolayı genelde kullanılan uyku tulumu türüdür. Polyesterden yapıldığı için çabuk kuruyan bir yapısı vardır ve ıslansa bile ısıtma görevini yerine getirmeye devam eder. Temizlenmesi daha kolaydır. Kaz tüyüne alerjisi olan kampçılar için tek seçimdir. Kaz tüyü tulumlara göre dezavantajları ise sentetik dolgunun daha az sıkışması dolayısıyla toplu halinin hem daha ağır hem de daha hacimli olmasıdır. Bunun yanında kaz tüyü tulumlara göre daha kısa ömürlüdürler.
Kaz tüyü uyku tulumları;
Isıtma performansları çok iyi, hacim ve ağırlık olarak sentetik tulumlara göre ciddi derecede hem hafif hem de küçük boyutlardadırlar. Fakat ters orantılı fiyat olarak da sentetik tulumlara göre ciddi şekilde pahalıdırlar. Diğer bir dezavantajı ise ıslandığında ısıtma kabiliyetlerini büyük ölçüde yitirir ve geç kururlar. Hafifliği ön planda tutan kamp ve dağcılık tutkunları için vazgeçilmezdirler. Düzenli bakımı yapılırsa ve saklama koşullarına uyulursa uzun ömürlüdürler.
Kaz tüyü tulumların dolgu değerleri bulunur. Bu değer 550’den başlayıp 1000’e kadar çıkar. Derine inmeden yorumlarsak ne kadar yüksek dolgu değeri varsa o kadar iyi diyebiliriz. Bu değer aynı gramajdaki farklı dolgu değerlerindeki kaz tüylerinin kapladığı alanı gösterir. 550 dolgu değerindeki 10gr kaz tüyünün kapladığı alan, 800 dolgu değerindeki yine 10gr kaz tüyünün kapladığı alandan daha azdır. Örneklendirmek gerekirse 10 derecelik 550 dolgulu bir tulum ile yine 10 derecelik 800 dolgulu bir tulumun tek farkı ağırlıkları olacaktır. 550 Dolgulu tulum 800 dolgulu tuluma göre daha ağır olacak ama aynı ısıtmayı sağlayacaktır.
Uyku tulumlarının derece değerleri hakkında bilinmesi gerekenler;
Öncelikle uyku tulumlarının dereceleri genel bir standart’a göre belirleniyor. Her firma kendine göre bir derece belirleyip tulumunu satışa çıkarmıyor. Ülkemizde derece belirtilmeden satılan tulumlar bulunsa da Avrupa’da satılan uyku tulumlarının EN13537 sertifikası olması gerekiyor.
EN13537 Sertifikası kısacası yalıtım değerinin derece bazında karşılığını sabit standartları baz alarak gösteren bir sertifika. Sertifika testlerinin ince bir içlik ile yapıldığını da belirtelim.
Tulumların derece değerlerinde genelde 3 farklı başlık bulunur.
Konfor derecesi adından da anlaşıldığı gibi tulumda konforlu bir şekilde uyku için olması gereken dereceyi gösteriyor.
Geçiş Derecesi; konfor derecesinden sonra yavaş yavaş üşümeye başlayacağımız derece aralığını gösteriyor.
Risk derecesi ise tulumda üşüyeceğimiz hatta titreyeceğimiz fakat hipotermi gibi durumlara maruz kalmadan tulumda hayatta kalabileceğimiz dereceyi gösteriyor.
Bir tulumun konfor derecesi 0, geçiş derecesi -6 ve risk derecesi -24 ise o tulumda 0 derecede konforlu bir şekilde uyuyabileceğimiz, hava 0 ile -6 derece arasında ise yine çok rahat olmasa da soğukla savaşarak ama olması gereken termal vücut derecemizi koruyarak uyuyabileceğimiz, -6 ile -24 arasında olması durumunda da tabiri caizse titreyeceğimiz ama hayati bir tehlike yaşamayacağımız anlamına geliyor.
Normalde yurtdışında tulumlar konfor derecesi ile isimlendirilir. X marka, Y model, 3 derece bir uyku tulumu denildiğinde bu 3 derece tulumun konfor derecesini gösterir. Fakat yine ülkemizde satıcılar veya göz boyamak isteyen firmalar aslında konfor derecesi 3 olan tulumu başlık atarken -25 yazarak alıcıları kandırmaya yönelik bir strateji kullanıyorlar.
Uyku tulumu alırken yine dikkat edilmesi gereken ve genelde göz ardı edilen nokta ise, dış ortam sıcaklığı ile iç ortam yani çadırın iç sıcaklığı arasında 5-7 derecelik bir fark olduğudur. Dışarısı -5 -7 derece iken çadırın içi ortalama 0 derece civarında olur. Tulumun konfor derecesini de buna göre değerlendirmemiz gerekir.
Uyku tulumlarının bakımı, kullanılması ve saklanması ile ilgili bilinmesi gerekenler;
Uyku tulumlarını kamp sonrası havalandırmak gerekir. Ve bir sonraki kampa kadar evde sıkıştırmadan açık ve gelişi güzel bir şekilde saklamamız gerekir. Bunun amacı da içindeki dolgu malzemesini uzun bir süre sıkıştırılmış halde tutup ezilmesini engellemektir.
Diğer bir konu ise aktivite esnasında tulum sıkışık olarak kendi çantasında dursa da tulumu çantasına sokarken, evimizde yaptığımız gibi güzelce katlayıp ya da rulo yapıp çantasına sokmak yerine tulumu çantasına yine gelişi güzel bir şekilde sokup o şekilde toplamaktır. Bu da her zaman aynı şekilde katlanıp aynı kısımlardan içindeki dolgunun ezilmesini önler. Tulumu çantasına koyarken önce ayak kısmından başlamanız içindeki havanın baş kısmından çıkmasını sağlayacağı için size kolaylık sağlayacaktır.
Son olarak yine uyku tulumu kullanımı ile ilgili yapılan bir yanlıştan bahsedeyim. EN13537 sertifikasını açıklarken yazdığım gibi tuluma olabildiğince ince girmemiz gerekiyor. Soğuk havalarda kat kat giyinip tuluma girmemizin bir faydası yok maalesef. Tulumu ısıtan vücut ısımız, vücut ısımızı tuluma yansıtabilmek için de ince bir şekilde örneğin içlikle olmamız yeterli.
Yazar : Can ÇINAR
Can ÇINAR (